Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından yayımlanan rapora göre dünya çapında askeri harcamalar 2,44 trilyon dolara çıkarak rekor seviyelere ulaştı. Dünyada açlık çeken milyonlarca insan varken, savaşlardan ve kötü yaşam koşullarından kaçan on binlerce göçmen göç yollarında ölürken silahlanmaya bu kadar para harcanması çok büyük bir adaletsizlik.
SIPRI’nin açıkladığı son verilerine göre dünya geneli askeri harcamalar 2023 yılında yaklaşık yüzde 7 oranında artış gösterdi. 2022 yılında 2,26 trilyon dolar olan askeri harcamalar 2023 yılında 2,44 trilyon dolara yükseldi.
ABD’nin askeri harcamaları (916 milyar dolar) dünya genelinin yaklaşık yüzde 37’sini oluştururken, Çin yüzde 12 (296 milyar dolar) ile ikinci, Rusya yüzde 4,5 (109 milyar dolar) ile üçüncü sırada yer alıyor. İlk ondaki diğer ülkeler şöyle sıralanıyor: Hindistan (83,6 milyar dolar), Suudi Arabistan (75,8 milyar dolar), İngiltere (74,9 milyar dolar), Almanya (66,8 milyar dolar), Ukrayna (64,8 milyar dolar – hibeler dahil), Fransa (61,3 milyar dolar), Japonya (50,2 milyar dolar).
İsrail 27,5 milyar dolar ile en çok askeri harcama yapan 15. ülke olurken Türkiye 15,8 milyar dolarlık harcamasıyla listede 22. sırada yer alıyor.
Çin askeri harcamalarını bir önceki yıla göre yüzde 6 oranında arttırmasına rağmen hala ABD ile arasında uçurum var. Çin’in 29 yıldır aralıksız bir şekilde askeri harcamalarını artırması bölgedeki diğer ülkeleri tedirgin ediyor. Japonya ve Tayvan’ın, olası Çin tehdidi sebebiyle askeri harcamalarını yüzde 11 oranında artırdığı görülüyor.
Bölgesel olarak en çok silahlanma artışı Kuzey Afrika ve Doğu Avrupa’da olurken Orta Asya’da askeri harcamalar yüzde 5 azaldı.
Avrupa savaşa hazırlanıyor
Avrupa genelinde savunma ve güvenlik harcamaları 2023’te bir önceki yıla göre yüzde 16 oranında artış gösterdi. Batı ve Orta Avrupa ülkeleri Soğuk Savaş’ın sonlarına kıyasla daha fazla askeri harcama yapıyor.
SIPRI tarafından açıklanan yeni verilere göre, Avrupa ülkeleri 2023 yılında savunmaya 552 milyar avro harcadı. Harcamalar geçen yıla göre yüzde 16 artış gösterirken Rusya’nın Kırım’ı işgal ettiği 2014’e kıyasla artış yüzde 62 oldu.
Avrupa genelinde 2014’ten bu yana askeri harcamalar her geçen yıl artmaya devam ederken 2023 yılında Yunanistan, İtalya ve Romanya hariç tüm NATO ülkeleri savunma harcamalarını artırdı.
Avrupa kıtasında 2023 yılında en fazla askeri harcama yapan ülke İngiltere oldu. Silah alımları ülkenin milli gelirinin yüzde 2,3’ünü oluşturdu. Polonya son 10 yılda askeri harcamasını iki katına çıkarırken Almanya da 2014’e göre yaklaşık bir buçuk kat fazla bütçeyi savunmaya ayırıyor. Polonya, NATO üyeleri içinde ekonomisine oranla en yüksek yüzdelik harcamayı yaparken Almanya ilk kez NATO’nun yüzde ikilik harcama hedefine 2024 yılında ulaşmayı amaçlıyor.
Ukrayna Rusya dengesizliği
SIPRI’nin verilerine göre, 2023 yılında Rusya’nın askeri harcamalarının gayrisafi yurtiçi hasılasına (GSYH) oranı yüzde 5,9’a ulaştı. Bu Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonraki en yüksek nokta.
Rusya, milli gelirinin yaklaşık yüzde 6’sını (109 milyar dolar) askeri harcamalara ayırırken, Ukrayna’nın askeri harcamaları 65 milyar dolarla milli gelirinin yüzde 37’sini oluşturuyor. Bu dengesizlik savaşın Ukrayna ekonomisine olan ağır yükünü ortaya koyuyor.
Dünyada açlık çeken milyonlarca insan varken, savaşlardan ve kötü yaşam koşullarından kaçan on binlerce göçmen göç yollarında ölürken silahlanmaya bu kadar para harcanması çok büyük bir adaletsizlik.
