Lokanta ve kafe gibi yerlerde satılan gıda maddeleri için KDV yüzde 1’den yüzde 10’a yükseltildi.
Şimdiye kadar gıda maddesi satışlarında yasa gereği yüzde 1 KDV uygulanırken, Maliye Bakanlığı çıkardığı bir tebliğ ile market dışı yerlerde bu oranın yüzde 10 olarak uygulanacağını ilan etti.
Anayasaya göre KDV oranlarını artırmak sadece Cumhurbaşkanının yetkisinde iken, Maliye Bakanlığının bir tebliğ ile bu oranı artırması tepki çekti.
Uzmanlar, bu düzenlemede ısrar edilirse iptal edilme olasılığının çok yüksek olduğunu açıkladılar.
Halen marketlerde satılan gıda maddelerine yüzde 1 KDV uygulanıyor. Gıda maddeleri marketler dışında da satılabiliyor. Yasa, gıda maddesinin nerede satılacağı ayrımını yapmaksızın yüzde 1 KDV uygulanmasını emrediyor. Marketlerde satılmıyor diye, bu ürünlere yüzde 10 KDV uygulanması yasaya aykırı olduğu gibi, bu ürünleri satın alan halk için de yeni bir yoksullaştırma adımı.
Cumhurbaşkanı yayınladığı bir kararname ile zaten Mayıs seçimleri sonrasında gıda hariç tüm ürünlerde KDV’de yüzde 2 artışa gitmişti. Yeni uygulama ile pek çok gıda ürününe fazladan yüzde 9 zam daha yapılmış oldu.
Gıda gibi temel tüketim maddelerinde KDV’nin artırılması, hangi sebeple olursa oldun, halkı yoksullaştıran bir uygulama. Çünkü KDV yani Katma Değer Vergisi, yoksuldan da zenginden de aynı miktarda alınıyor. Gelir düzeyleri arasında uçurum olan kişilerden aynı miktarda vergi almak çok büyük bir haksızlık.
Yani aylık geliri 1,4 milyon lira olan THY Genel Müdürü de tükettiği temel maddeler için ayda 10 bin lira KDV ödüyor. Aylık geliri 20 bin lira olan işçi de tükettiği temel maddeler için ayda 10 bin lira KDV ödüyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre 2023 yılında 4,5 trilyon lira vergi tahsilatının 1,5 trilyon lirası KDV. Diğer bir dolaylı vergi olan 0,9 trilyon liralık ÖTV ile birlikte toplam vergi tahsilatının 2,4 trilyon lirası yani yüzde 54’ü dolaylı vergiler. Bu oran dünyada birinci. Türkiye kadar halkından bu kadar yüksek miktarda dolaylı vergi toplayan başka bir ülke yok.
Bu iki verginin, KDV ve ÖTV’nin kişi başına düşen yıllık miktarı yaklaşık 30 bin lira. Bu demektir ki, 4 kişilik bir aile 2023 yılında her ay yaklaşık 10 bin lira dolaylı vergi ödedi.
Hükümet şimdi bu yetmez diyerek dolaylı vergi oranlarını yükseltiyor. Enflasyon da göz önüne alındığında hanelerin aylık dolaylı vergi ödemesi bu yıl muhtemelen 20 bin lirayı bulacak.
Zaten yoksulluğun diz boyu olduğu bir ortamda yoksullardan biraz daha fazla vergi toplamaya çalışmak insafsızlıktır. Vergi yükü zenginlerin sırtına yüklenmelidir. Dolaylı vergiler temel tüketim maddelerinde sıfırlanmalı, ücretlerden alınan vergi yoksulluk sınırına kadar yüzde 10’da sabitlenmeli, ücret dışı gelirlerin vergisi artırılmalı, servetten vergi alınmaya başlanmalıdır.
