Cumhurbaşkanı Erdoğan, tarımda ‘başarı hikâyesi yazdıklarını’ iddia ederken, 19 yılda çiftçinin borcu 700 milyar liraya yaklaştı. Milyonlarca çiftçi üreticiliği bıraktı. Taban fiyatlardan üreticiler memnun değil.
AKP-MHP koalisyonu ülkeyi krizden krize sürüklerken, Ziraat Bankası Tarım Ekosistemi Buluşması’nda konuşan Cumhurbaşkanı Tayip Erdoğan bu kez de, “tarımda başarı hikâyesi yazdıklarını” söyledi.
Veriler ise Erdoğan’ın tam tersini söylüyor. Tarım sektörü küçülüyor, kredi borçları artıyor:
- 2002 yılında tarımda istihdam edilen nüfus sayısı 7 milyon 458 bin kişiydi. 2023 yılında 4 milyon 695 bin kişi tarım sektöründe istihdam edildi.
- AKP iktidara geldiğinde 41 milyon hektardan fazla olan tarım alanı 24 milyon hektara düştü.
- 2002’de çiftçinin bankalara olan borcu 2,4 milyar lirayken, bugün Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin verilerine göre çiftçinin borcu 637 milyar lira.
- Tarım sektörü küçüldü. Verilere göre Türkiye ekonomisi 2023 yılında yüzde 4,5 büyürken, tarım sektörü yüzde 0,2 küçüldü.
Çay üreticisi bir kilo çayla iki ekmek dahi alamıyor
Geçtiğimiz günlerde 2024 yılı nisan ayı enflasyonu 70 olarak açıklanırken 11 TL olan 2023 yılı yaş çay taban fiyatına yüzde 55 zam yapıldı ve yaş çay taban fiyatı 17 liraya yükseltildi. Destekleme ücreti ise 2 TL’ye çıkarılarak yaş çay kilogram ücreti 19 TL olarak belirlendi.
Açıklanan taban fiyat ile çay üreticisine 2024 yılında enflasyonun altında fiyat verilmiş oldu. 1982 yılında bir üreticinin asgari ücret için 181 kg yaş çay toplaması gerekirken, 2024 yılında 894 kg yaş çay toplaması gerekecek. 2024 yılı, yaş çayın asgari ücret karşısındaki en değersiz yılı olarak kayda geçti.
Son bir yılda faiz oranları 6 kat, kredi borçları 2 kat yükseldi
2023 yılının şubat ayında tarım sektörünün bankalara olan borcu 363 milyar lira iken, 2024 yılının aynı ayında bu rakam yüzde 75 artarak 637 milyar liraya yükseldi. Belirlenen faiz politikaları sonucu çiftçilerin kullandığı kredi faizlerinde ciddi artışlar yaşandı. Geçen yıl çiftçi destek kredisi faizi yüzde 10 iken bu yıl faiz oranı yüzde 60’lara kadar yükseldi.
Yüksek faiz oranları, artan girdi maliyetleri ile üretim sürecine borçlanarak başlayan çiftçiler, üründen beklediği verimi alamadığı veya ürünün değerini bulamadığı durumlarda bir çıkmazın içine giriyor. Bunun sonucunda üretimden uzaklaşıyor.
AKP iktidarı çiftçinin yanında olmadı
AKP iktidarının 21 yıllık döneminde Türkiye’nin 2 Trakya bölgesi büyüklüğündeki tarım alanı yok oldu. İstihdam yarı yarıya düştü. 1980’de başlayan neoliberal dönüşüm AKP iktidarında tamamlandı. AKP, tarımsal KİT’leri tasfiye ederken küçük üreticiyi ve aile çiftçiliğini de bitirmiş oldu.
Başbakan olduğu dönemde Recep Tayyip Erdoğan, yaşadığı ekonomik sorunları anlatmaya çalışan ve “Çiftçinin hali ne olacak, anamız ağladı” diyen Mersinli çiftçi Mustafa Kemal Öncel’e ‘Ananı da al git’ demişti.
Yazar
