Kurye Hakları Derneği’nin raporuna göre geçtiğimiz yıl en az 63 kurye, iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.
Raporda ölümler; iş güvenliği eksiklikleri, yetersiz yasal düzenlemeler ve sektördeki yapısal sorunlarla ilişkilendiriliyor. Kuryelerin ölümlerinin sadece bireysel kazalar olmadığı, sektördeki sistemik eksikliklerin bir sonucu olduğu belirtiliyor.
İSİG Meclisi’ne göre 2024’te iş cinayetlerinde 1897 kişi hayatlarını kaybetmişti. Kurye ölümleri iş cinayetlerinin yüzde 3,32’sini oluşturuyor.
Rapora göre 2024’te hayatını kaybeden kuryelerin 6’sı 16-18 yaş arasında çocuk/gençlerdi. 19-27 yaş aralığında 34 kurye, 28-50 yaş aralığında 17 kurye ve 51-64 yaş aralığında 6 kurye yaşamını yitirdi. Ölümler 26 farklı ilde oldu. En çok ölüm 19 kayıp ile İstanbul’da.
Kuryelerin 41’i pideci, dönerci, çiğköfteci, sucu gibi tekil işletmelerde çalışmakta iken, 14 kişi Trendyol, YemekSepeti, Paket Taksi gibi platform şirketlerinde çalışan esnaf kuryeler, 8’i ise evrak kuryeleriydi.
Karayolu Trafik Kaza İstatistiklerine göre 2024’te 94 bin 95 motosiklet kazası yaşandı. Bu verilere göre aylık ortalama 7 bin 841, günlük ortalama 261 motosiklet kazası meydana geliyor. Ancak Trafik Şube Müdürlüğü motosiklet kazaları içerisinde moto kurye kazalarını ayrı bir başlık olarak incelemiyor.
Sektördeki ana sorunlar
Kurye Hakları Derneği raporda ‘ölümden dönen’ moto kuryelerin anlatımlarına yer verdi. Kaza sonrası iyileşme süreci, maddi sorunlar ve psikolojik izlere ışık tuttu.
Raporda, hız baskısı, paket başı ödeme sistemi, uzun çalışma saatleri, eksik ekipman, zorlu hava koşulları, etkisiz denetim mekanizmalarının, kuryelerin yaşam hakkını tehdit eden temel unsurlar olduğu belirtiliyor.
Özellikle çocuk işçiliğinin yaygınlaşması ve yetersiz eğitim almış bireylerin sektöre dahil edilmesi büyük bir sorun olarak öne çıkıyor.
Kamuoyu ve sorumluluk çağrısı
Kurye Hakları Derneği, ölümlerin önlenebilir olduğunu belirterek, yasa yapıcılar, işverenler, müşteriler ve medya dahil olmak üzere tüm taraflara sorumluluk çağrısında bulundu. Sektördeki yapısal sorunların çözülmesi için çeşitli öneriler sundu:
Yasal düzenlemeler: Moto kuryelik, “Çok Tehlikeli Meslekler” sınıfına alınmalı ve mesleki yeterlilik belgeleri zorunlu hale getirilmeli.
Denetimler: Çalışma saatleri, kayıt dışı çalıştırma gibi uygulamalar, ekipmanlar ve işverenlerin sorumlulukları sıkı şekilde denetlenmeli.
Eğitim ve güvence: Kuryeler için trafik eğitimi, koruyucu ekipman ve sağlık sigortası sağlanmalı.
Altyapı: Motosiklet kullanıcılarına özel şeritler ve “motorcu dostu bariyerler” gibi altyapı düzenlemeleri yapılmalı.
Çocuk işçiliği: 18 yaş altındaki çocukların çalıştırılmasına yönelik denetimler artırılmalı ve bu durum tamamen önlenmeli.
Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
Yazar
